BİRİNCİ ÇEÇEN SAVAŞI VE JENOSİD

Çeçenistan, 1994-1996 arasında bir milyon civarında olan nüfusunun 120 binini savaşa kurban vermiştir. Çeçenistan Filtrasyon Kampları Mağdurları Derneği'nin derlediği bilgilere göre, bu süreç içerisinde 25 bin insan toplama kamplarında işkenceden geçirilmiştir. Toplama kamplarında işkence gördükten sonra yaşamlarını yitirenlerin sayısı da 17 bin olarak ifade edilmektedir. 1500 Çeçen'den asla haber alınamamış ve 6 bin Çeçen de sakat kalmıştır. (12)

Çeçen halkı, 1994-1996 yılları arasında Rusya'nın Çeçenistan'da sürdürdüğü birinci savaşın yol açtığı büyük yıkımdan kurtulamadan 5 Eylül 1999'da ikinci bir felakete sürüklendi. 31 Ağustos, 9 ve 13 Eylül 1999 tarihlerinde Moskova'da, 4 Eylül 1999'da Dağıstan'ın Buynaksk bölgesinde ve 16 Eylül 1999'da Volgadonsk kentinde gerçekleştirilen terör eylemleri, kamuoyunu Çeçenistan hareketine hazır hale getirmek için kullanıldı. Ancak bu eylemlerle ilgili olarak yakalanan kişiler Rusya makamları tarafından dünya kamuoyuna gösterilmiş değil. Üstelik Rusya istihbarat servisi FSB, "eylemlerin tertipçisi" olarak suçlanmaktan kurtulamamışken yargılama süreci hala basına kapalı olarak işlemektedir. (13)

Grozni: İkinci Stalingrad

Birinci savaşta yapılan saldırılar bombardıman hem trajedinin ulaştığı boyutları göstermesi hem de benzer savaşlarla kıyaslanamayacak boyutlara ulaşan bir yoğunluğu ifade etmesi açısından örnek vaka olarak tarihe geçmiştir. Şöyle ki Ocak 1994'te saldırıların en şiddetli olduğu vakitlerde saat başına düşen patlama sayısı 4 bin olarak kaydedilmiştir. Soğuk savaş sonrasında "Dehşet Sınırı" olarak isimlendirilen Saray Bosna'daki savaşta kaydedilen rakam ise 800 idi. (14)

Uluslararası Adalet Divanı, 6 Ocak 1995'te Caharkale(Grozni) ve çevresinde sivil asker ayırımı gözetmeksizin Rus askerler tarafından saldırılar yapıldığını, Rus ordusunun büyük ölçüde silahlanmamış bulunan sivil halkın yaşama hakkını ihlal ettiğini açıklamıştır. (15) AGİT ise hazırladığı raporunda Caharkale'nin içinde bulunduğu durumu İkinci Dünya Savaşı'ndaki Stalingrad olayıyla eşdeğer tutmuştu.